Wyprawa do chilijskiego Valparaiso

Miasto żywcem przeniesione z komiksu
Valparaiso to intrygujący port, gdzie można odpocząć i nacieszyć oczy niezwykłymi widokami. To również miasto artystów. Żyli tu m.in. poeci Rubén Darío i Pablo Neruda. Ten ostatni wybudował nawet w chilijskim Valpo jeden ze swoich domów - La Sebastiana.

Po półtorej godziny jazdy autobusem z oddalonego o 120 kilometrów Santiago znajdujemy się w samym środku niezwykłego portowego miasta pełnego stromych wzgórz i pokrywających te wzgórza bajecznie kolorowych domów. Chaotyczny labirynt ulic, schodów, krętych przejść oraz ślepych zaułków. Charakterystyczne kolejki-windy zbudowane w większości pod koniec XIX w., które po dziś dzień pozwalają mieszkańcom wysoko położonych domów docierać na czas na kolację. Miasto z anarchistyczną duszą, z murami zamalowanymi spektakularnymi i często propagandowymi muralami. Valparaiso to - jak mówi się - Perła Pacyfiku, miasto na wskroś osobliwe.

Cyganeria w Valpo

Odkryte w początkach szesnastego wieku przez Juana de Saveedra, Valparaíso było spokojną rybacką osadą aż do czasów gorączki złota w latach czterdziestych dziewiętnastego wieku. W ciągu kilku tygodni Valparaíso stało się kluczowym portem na trasie statków okrążających Amerykę przez Przylądek Horn i kwitnącym centrum handlowym i finansowym.

To tutaj powstała pierwsza na kontynencie giełda papierów wartościowych, pierwszy odział straży pożarnej i pierwsza hiszpańskojęzyczna gazeta, wydawana do dziś "El Mercurio de Valparaíso". W 1906 roku miasto nawiedziło potężne trzęsienie ziemi, które zniszczyło znaczną jego część. Ale nie ducha, bo w przeciągu zaledwie trzech lat miasto zostało odbudowane do stanu sprzed kataklizmu.

Prawdziwą przeszkodą na dalszej drodze rozkwitu Valparaíso, pieczętującą jego stopniowy upadek okazał się Kanał Panamski. Ruch morski, uwolniony wreszcie od niedogodności pływania przez niebezpieczną Cieśninę Magellana zmniejszał się wokół portu z roku na rok. Druga połowa dwudziestego wieku to czas rozwoju stolicy Chile, Santiago, i przejmowania przez nie wszystkich najważniejszych urzędów i przedsiębiorstw.

Swoją świetność Valparaíso zaczęło odzyskiwać dopiero pod koniec lat dziewięćdziesiątych, kiedy nastała moda na wszechobecny w Valpo (potoczna nazwa miasta) nastrój cyganerii i razem z przybywającymi kafejkami, galeriami sztuki i przerabianymi na kluby muzyczne starymi magazynami,miasto objęte zostało międzynarodowymi programami rozwojowymi.

Amfiteatr z widokiem na morze

Najniezwyklejsza jest w Valparaíso architektura, która dostosowała się do trudnej geografii. Najbardziej charakterystycznym widokiem, który zapamiętuje się, zwiedzając miasto, są tworzące amfiteatr gęsto stłoczone, kolorowe domy pokrywające bardzo strome wzgórza wyrastające z Oceanu Spokojnego.

Valapraiso rozciąga się na długim, wąskim pasie lądu - tak wąskim, że aby wybudować centrum, musiano zasypać część zatoki. Dla miasta, które z jednej strony jest ograniczone oceanem, z drugiej pasmem wysokich wzgórz - naturalną koleją rzeczy była rozbudowa wzwyż. Te bajecznie kolorowe domy robią ogromne wrażenie, chociaż nie zawsze pozytywne - często sklejone z blachy falistej budynki zdają się rozpadać na naszych oczach.

Wydaje się, że pokolorowano je głównie po to, żeby ukryć liczne ślady wielokrotnego łatania i przebudowywania. Aby zaoszczędzić mieszkańcom tych domów trudu codziennego wspinania się, w Valparaíso powstała sieć naziemnych kolejek wind, tzw. ascensores, które za niewielką opłatą przewożą miejscowych i turystów. Zwiedzając miasto nie można nie przejechać się jedną z nich. Nas prawie by to ominęło. I w sumie nic dziwnego - im bliżej wzgórz, tym większy labirynt małych, często ślepych uliczek, wąskich i krętych przejść. Prawdziwą sztuką jest znalezienie przystanku takiej kolejki. Obchodziliśmy wzgórze trzykrotnie, zanim trafiliśmy do stacji Cerro Concepción, najbardziej znanego i zadbanego wzgórza w mieście. Do windy wchodzi się przez ciemną klatkę schodową.

Jesteśmy w Valparaíso po sezonie, pogoda nie jest najpiękniejsza i część turystyczna miasta jest prawie pusta. Bajkowy klimat zbudowany przez malowniczą architekturę utrzymuje się i tutaj, z tym że jest to już raczej bajka braci Grimm. Skrzypiące drzwi, klaustrofobiczny korytarz i pozbawiona uśmiechu ubrana na czarno kasjerka, która podnosi zardzewiałą wajchę i wysyła nas przez skrzypiącą barierkę w drogę w nieznane w przypominającym klatkę wagoniku. Na szczęście widok na zatokę, rewelacyjny krem kataloński w restauracji "La Concepción" i liczne stragany z lokalną sztuką rekompensują jakikolwiek dyskomfort.

Intrygujące murale

Valparaíso to miasto artystów, które od 2003 jest stolicą kulturalną Chile. W 1843 William Helsby wprowadził się do Valparaíso razem z pierwszym w Chile dagerotypem i zainicjował rozwój fotografii w tym kraju. W tym samym mniej więcej czasie, angielska pisarka Mary Graham pocieszała się w Valparaíso po stracie męża, który zginął w odmętach oceanu. W mieście żyli także wielcy poeci tacy jak Rubén Darío i Pablo Neruda, który tutaj stworzył dla siebie jeden ze swoich domów - La Sebastiana.

Przekraczając próg tego osobliwego miejsca z zapierającym dech w piersiach widokiem na rozległy port można zapomnieć na chwilę, że ten wielki poeta, wysmakowany miłośnik piękna i wystawnego życia, był przez wiele lat członkiem Partii Komunistycznej i w swojej zaangażowanej poezji walczył o ideały klasy robotniczej. Chociaż sam cierpiał na chorobę morską i źle znosił podróżowanie statkiem, to wszystkie swoje domy dekorował tak, by przypominały pomieszczenia żaglowca - niskie sufity, malutkie pokoiki, kręte schody, a nawet oryginalne galiony (ozdoby dziobowe) w kształcie nagich kobiet.

Spacerując po Valparaíso, momentami można odnieść wrażenie, że jest się na stronach komiksu. Pierwsze murale (ścienne malowidła) powstawały w Chile na początku lat sześćdziesiątych podczas kampanii wyborczej Salvadora Allende, który nie dysponując takimi środkami finansowymi i przekazu jak jego kontrkandydat Eduardo Freia, skorzystał z pomocy zaangażowanych młodych propagatorów myśli socjalistycznej. Korzystając ze zdobytych w porcie farb, hasła wyborcze wypisywali wprost na murach miasta. Z czasem murale nabrały bardziej artystycznego kształtu i stały się prawdziwą wizytówką miasta. Na szczęście nie wszystkie są polityczne, niektórzy malują mury wyłącznie dla estetycznego wrażenia i artystycznego wyrazu.

Chilijska awangarda

Najsławniejsze wzgórza Valparaíso - Alegre i Concepción - zachwycają nie tylko widokami, ale również dostarczają bardziej praktycznych przyjemności. Valparaíso jest pełne fantastycznych, małych sklepów z artystyczną biżuterią i jedynymi w swoim rodzaju ubraniami i dodatkami.

Na Avenida Alemania trafiamy do Bazar La Pasión, który prowadzą dwie siostry - Carola i Alejandra Arias. Sklep (jednocześnie mieszkanie właścicielek) jest platformą dla promocji awangardy chilijskich projektantów niezwykłych ubrań szytych z ręcznie haftowanych materiałów, naszyjników z włóczki czy butów z najróżniejszych resztek materiałów i odpadów produkcyjnych.

W Valparaíso rozgrywają się dramatyczne losy bohaterów "Córki Fortuny" Isabel Allende. Książka jest jak to miasto, miasto jest jak ta książka - ulice jak postaci i wątki przenikają się, wynikają z siebie i kończą niewiadomo gdzie. Nastrój Valparaíso, które zwiedzaliśmy, był senny i lekko przygaszony. Niebo zlewało się na horyzoncie z morzem, a dźwięki zacumowanych statków przypominały o złowrogim Przylądku Horn. I tak jak ten najbardziej burzliwy obszar mórz i oceanów na naszym globie to prawdziwe morskie piekło, tak Valparaíso (hiszp. rajska dolina) to - jeśli niekoniecznie raj - to na pewno intrygujący port, gdzie można odpocząć i nacieszyć oczy niezwykłymi widokami.

Informacje praktyczne

JAK DOJECHAĆ

Z Polski nie ma bezpośrednich połączeń z Chile. Konieczna jest przesiadka w jednym z dużych europejskich portów lotniczych. Linie lotnicze - Iberia, Swiss, British Airways, Air France, KLM. Do Valparaíso najlepiej dotrzeć ze stolicy kraju komfortowym autobusem, który pokonuje te trasę w mniej więcej 90 minut.

KIEDY JECHAĆ

Najlepszym okresem na odwiedzenie Chile jest okres od marca do czerwca (tamtejsza jesień) i od końca września do początku grudnia (wiosna) kiedy pogoda na kontynencie południowoamerykańskim jest najłagodniejsza i najbardziej przewidywalna. Klimat regionu Santiago i Valparaíso ma cechy śródziemnomorskie, z deszczem padającym tylko zimą i z temperaturami w zimie 0°C-13°C i 16°C-35°C w lecie.

WIZY I OPŁATY

Polacy podróżujący do Chile w celach turystycznych nie potrzebują wizy na pobyt do 90 dni. Nie dotyczy to przyjazdów na pobyt, którego celem jest podjęcie pracy lub nauki. Minimalny okres ważności paszportu przy wjeździe nie jest określony. Przy wjeździe nie ma obowiązku okazania biletu powrotnego. Opłata lotniskowa przy lotach międzynarodowych wynosi 26 USD. Chile posiada rygorystyczne przepisy fitosanitarne, które zakazują przywozu i wywozu artykułów spożywczych w stanie surowym oraz nasion i roślin.

UWAGA - w Chile nie istnieje procedura zwrotu podatku VAT obcokrajowcom.

ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO

Szczepienia ochronne nie są obowiązkowe. Występuje zagrożenie żółtaczką, zwłaszcza w okresie letnim. Należy pić wodę butelkowaną lub przegotowaną, dezynfekować surowe warzywa specjalnymi kroplami. Ze względu na duże promieniowanie UV zaleca się stosowanie kremów z wysokim filtrem ochronnym. W Ameryce Południowej, status społeczny i standard życia nie rośnie wraz z wysokością, dlatego wzgórza Valparaíso nie należą do zupełnie bezpiecznych. Jednak przy zachowaniu środków ostrożności, takich jak unikanie słabo oświetlonych ulic czy samotnego spacerowania po zmierzchu, nie grozi tam większe niebezpieczeństwo.

WAŻNE ADRESY

Ambasada Republiki Chile
ul. Okrężna 62
02-925 Warszawa
tel. 858 23 30-31
fax 858 23 29
e-mail: embachile@onet.pl
embachile.pl 

Ambasada RP w Chile
Mar del Plata 2055
Providencia, Santiago de Chile
tel. 00 562 204 12 13, 269 02 12
fax 00 562 204 93 32
e-mail: conchile@onet.pl
embpolonia.cl 

Polecamy:

Wulkany i Winorośla
wycieczka objazdowa
od 9500 zł/13 dni
traveligo.pl

Chile - Wyspa Wielkanocna - Polinezja Francuska
wycieczka objazdowa
od 12350 zł/14 dni
travel4u.pl

Chile Argentyna
wycieczka objazdowa
od 17760 zł/17 dni
logostour.pl

Na Długo, Na Zawsze
wycieczka objazdowa
11250 zł/13 dni
www.traveliada.pl

Wokół Przylądka Horn
Rejs statkiem z Valparaiso do Buenos Aires
od 13492 zł/14 dni
wakacje.pl

Link do artykułu: www.Dziennik.pl